#6

Het leven in Venezuela onder Huga Chávez

7-2-2011
Venezuela
David Hielkema

”Media. Het draagt bij aan hoe wij de wereld zien. De media heeft zoveel invloed, van politiek tot muziek tot sport. Wat ik doe, elke maand een verhaal schrijven over mijn laatste belevenissen, is een vorm van media. Schrijf ik de werkelijkheid over hoe het met mij gaat of wil ik jullie dit laten denken?

Winnaar van Miss World Verkiezingen en dictator Hugo Chávez is waar Venezuela bekend voor staat. Een land dat in een crisis verkeerd, waar het levensgevaarlijk is om over straat te lopen, falende politiek met maffiabanden en heel veel mooie vrouwen. Ook ik had min of meer dit denkbeeld een maand geleden. 

Educatie
Venezuela is het interessantste land dat ik ooit bezocht heb wanneer het gaat om politiek. Alles draait hier om politiek. Op een pak suiker vind je teksten over Chávez. Stel je voor dat je in Nederland een pak suiker koopt met Rutte zijn kop erop, ik zie het voor me: een foto met zijn glimlach met daaronder de tekst ‘Milieu????’. Alles moet hier met politiek te maken hebben. 

In tegenstelling tot het land waarin ik ben opgegroeid geloven mensen hier nog in het veranderen van de wereld – of beter gezegd in het redden van de wereld. Hier gaan mensen gemotiveerd naar een universiteit (de kwaliteiten van de universiteiten zijn vergelijkbaar met die van Europa, helaas wordt er veelal gedacht dat Venezuela een achterstandsland is waarin mensen nog in hutjes wonen zonder water en elektriciteit), en ze gaan hier niet alleen heen omdat het normaal is om te doen na de middelbare school.

In Venezuela zijn er dingen die veranderd kunnen worden, er wordt begrepen wat educatie kan teruggeven. Ik stelde mezelf de vraag of dit mij wel eens is uitgelegd op de middelbare school: waarom gaan we naar school en waarom moeten we leren? Het enige antwoord dat ik me herinner moet iets in de trend zijn geweest van ‘je kan hierna naar een universiteit, om daarna een goede baan te vinden’.

Natuurlijk is het waar, maar waarom moeten we echt dingen leren en weten? Ik beschuldig niemand ervan dat het me nooit is uitgelegd (grotendeels is het natuurlijk mijn eigen verantwoordelijkheid), de meeste leraren weten het zelf niet. Sinds de hippie tijd, de jaren ’60, wordt er niet tot weinig gelooft in een betere wereld. Het gaat om het plezier, genieten van je leven en ‘doen wat je leuk vindt’. Tenminste, in een groot gedeelte van de Westerse maatschappij. Misschien is dit de reden geweest dat ik zover nooit serieus nagedacht heb over een vervolgopleiding, doordat ik nooit voelde waarom het goed zou zijn. Ik zou het niet zoveel waarderen als dat ik het nu zou doen.

Caracas
Chávez wordt over het algemeen in de media beschreven als verschrikkelijk slecht, een dictator. Maar is die echt zo slecht? Hij heeft gezorgd voor een universele dekking van gezondheidszorg, maar ook een toegankelijk onderwijssysteem voor de armen. Mensen die in krottenwijken wonen – en in de hoofdstad Caracas hebben we het echt over de meest verschrikkelijke denkbare wijken waar amper schoon water is en ze hun huizen keer naar keer zien instorten – hebben nu dus ook een gezondheidssysteem.

Daarnaast wordt er door de dokters, en dit was niet het geval voor Chávez zijn macht, begrepen wat de leefomstandigheden van deze mensen zijn, waardoor ze hen beter kunnen helpen. De president heeft dit deels voor elkaar weten te krijgen door een samenwerking met de Cubaanse president Castro aan te gaan, waarin olie als ruilmiddel wordt gebruikt en Venezuela hiervoor technische steun in gezondheidszorg, educatie, sport en wetenschap voor terugkrijgt. Geen geld, maar middelen worden gebruikt om te handelen. Een systeem wat zo lang in deze wereld goed gewerkt heeft. Natuurlijk is er ook terechte kritiek op het beleid van Chávez: de arme wijken verdwijnen te langzaam tot niet en veiligheid is ’s nachts, met name in grote steden, ver te zoeken.

Maar bovenal, zoals gezegd, politiek gezien is dit land fascinerend. Er is hier een revolutie aan de gang en dat heeft tijd nodig. Mensen zijn of voor of tegen Chávez, er is geen midden. Volgend jaar zullen er nieuwe verkiezingen plaatsvinden, het beloofd een interessant jaar te worden, al is dit het eigenlijk elk jaar, elke dag. Er valt nog zoveel meer over te vertellen, over al de dingen die hier goed en verkeerd zijn. Hoe slecht de media geïnformeerd is, zeker de buitenlandse, en vooral bezig is met haar eigen belangen. Het is heerlijk om hier zo bezig te zijn met de politiek, om te zien wat een revolutie doet met mensen, om een land te begrijpen. Ik quote: ″A traveler without observation is a bird without wings.

Merida
Mijn reis door Venezuela wordt dus zwaar beïnvloed door politiek, maar er is meer. Ik geniet ook van de schoonheden die het land biedt. Na nog een kleine twee weken in goede harmonie op Jemilo (de zeilboot) gewerkt te hebben, was het tijd om het zeilleven in te ruilen voor de Andes, een grote, langgerekte bergketen die door zeven landen trekt. De stad waar ik naartoe trok was Merida, een studentenstad.

Karma, een woord dat in veel van mijn verhalen wel langskomt. Ik stop ermee. Het is geen karma, het is durven vragen, en wanneer je dat kan is het een zegen. Aangekomen in Merida vroeg ik aan de eerste persoon die ik zag, een straatartiest (toentertijd niet wetende), waar er goedkoop onderdak te vinden is. Deze persoon bleek mijn ‘gids’ voor de komende week te zijn. Een uur later bracht hij me naar de posada hoog in de bergen, weg uit de stad, waar vooral Zuid-Amerikaanse straatartiesten wonen. Spaans leren was nu eindelijk iets waar ik niet onderuit kon komen. Het is moeilijk, maar poco a poco kom ik ergens. O wat heb ik spijt dat ik me zes jaar geleden niet heb ingezet voor mijn Frans…

Joao, de straatartiest, heeft me de hele stad laten zien, waardoor ik ook in contact ben gekomen met de universiteiten. Daarnaast heb ik via hem veel personen leren kennen, maar ook doordat veel mensen openlijk op mij afkomen met de bekende vragen. ‘Wat doe je hier?, Waarom ben je hier?, etc.’ Het was heerlijk om dagen lang door de stad te slenteren, te praten met mensen over Venezuela, naar cafés te gaan met studenten en het stadsleven te leiden. 

Wandelen
Na een week voelde ik dat het tijd werd om de Andes te verkennen, één van de redenen waarom ik hier naartoe trok. Samen met twee andere reizigers heb ik een geweldige wandeling door de bergen gemaakt. Drie dagen, waarvan ik twee nachten heb moeten koud kleumen. Ik heb de sneeuw, in Venezuela, mogen aanraken! Tevens realiseerde ik op een hoogte van 4000 meter hoe belangrijk bomen zijn, ik snakte na een paar meter klimmen voor zuurstof. Het was het echter allemaal meer dan waard, het was magnifiek. Eén van de mooiste wandelingen die ik ooit gemaakt heb, met een goede setting om me heen.

Na twee weken Merida, wandelingen, uitgaan, interessante mensen om me heen, barbecues (amper reizigers zoals ik, enkel wat Fransen en Zuid-Amerikanen) en de taal langzaam lerende, kreeg ik een uitnodiging om een roadtrip naar Maracaibo in een open dak 4WD te maken. De man die me uitnodigde, Pepe, heeft een huis in de tweede grootste stad van Venezuela en genoeg tijd over. Doen dus! Het was een geweldige reis, over bergen gereden die rond de 5000 meter hoog zijn, heel koud, gekampeerd… het oude verhaaltje.

Ik merk aan mezelf dat ik het bijna saai begin te vinden om te vertellen over wat ik exact doe. Hoe interessant kan het zijn om een zoveelste kampvuur te beschrijven? Maar het is niet alleen het beschrijven ervan’ het is ook het doen. Alles is steeds minder speciaal, en alles wat nieuw is voelt alsof ik het al meegemaakt heb. Mensen verrassen me amper tot niet meer. Ik ben niet meer zo naïef als dat ik twee jaar geleden was. Er zijn momenten dat ik me afvraag waarom ik reis. Is er nog wel voldoende persoonlijke vooruitgang?

Ik ben op het moment nog in Maracaibo. Hier zal ik nog een paar dagen zijn, daarna met dezelfde jeep terug naar Merida! Hier ga ik besluiten of ik een vriend ga ontmoeten in Brazilië of dat ik naar een nog interessanter land ga wat betreft politiek, Colombia, of dat ik nog wat langer in Venezuela blijf! 

Het komt als het komt. Het gaat goed met me. Het zijn ongelofelijke leerzame dagen, ik geniet er tevens erg van en ga vooralsnog vooruit. 

Dank weer voor alles, ik hoop dat jullie de verandering in mijn verhaal niet te saai vinden.